Haber: Özge Kale
Yeni medya ortamlarında, bilgisayar ya da akıllı ekranlardaki her tıklamanızın, her bir beğeni ve paylaşımınızın ardından dijital bir iz bıraktığınızı biliyor musunuz?
Günümüzde bir bebeğin dünyaya gelişinden sonraki birkaç saat içerisinde, ebeveynlerinin paylaşımları ile dijital ayak izi oluşuyor. Bebeğin dünyaya gelme sevincini herkese duyurma isteğiyle başlayan süreç, ilerleyen yıllarda pek çok sosyal medya paylaşımı içerisinde yer almasıyla devam ediyor. Çocuk, belirli bir yaşa geldiğinde ise farkında olmadığı bir dünyada dijital ayak izleri oluşmuş oluyor. Bu noktada ebeveynlere büyük sorumluluk düşüyor.
Yeni medya ortamlarının yetişkinlere ve özellikle çocuklara sağladığı faydalar, muhtemel tehlikeler ve bunları önlemek için alınması gereken önlemler ile ilgili pek çok şey yazılıp çiziliyor. En çok üzerinde durulması gereken konulardan biri de YouTube ve Instagram’da binlerce takipçisi olan anneler ve çocukları. Sosyal medya paylaşımları merakla takip edilen fenomen anneler, kimi zaman deneyimlerini kimi zamansa çocuklarının eğlenceli anlarını paylaşıyor.
Blogger olarak sosyal medyada içerik üretmeye başlayan Berna Akın Eris’in 65,5 bin takipçili “Acemi Anne” adında bir YouTube kanalı bulunuyor. Kanalında, kendi çocuklarıyla yaşadıklarından kazandığı tecrübeleri ve bebek bakımı gibi pek çok bilgiyi izleyicileri ile paylaşıyor. Profesyonel hayatında, dijital medya uzmanı olan namıdiğer Acemi Anne ile YouTube macerasını ve çocuklarıyla olan ilişkisini konuştuk.
YouTube kanalınızı açma fikri nasıl aklınıza geldi, kanalınızın amacı nedir?
Beş sene kadar önce ilk çocuğuma hamileyken, “Bebeğimin altını nasıl değiştiririm?” veya “Nasıl banyo yaptırırım?” gibi çocuklarla ilgili içerikleri bulmaya çalışıyordum YouTube üzerinden. Fakat, YouTube’da bebek bakımıyla ilgili konularda hiç Türkçe içerik yoktu. O dönemde Google’da çalışıyordum ve YouTube’dan sorumluydum. YouTube’da bebek bakımıyla ilgili Türkçe içerik olmaması üzerine “Acaba ben bir içerik yaratabilir miyim?” fikri oluştu. Oğlum doğduktan sonra o bir buçuk aylıkken, YouTube’da “Acemi Anne” kanalını açtım. Instagram ve YouTube’da içerik üretmem aynı zamanlarda başladı ama şu anda daha çok YouTube üzerinden ilerliyorum.
Profesyonel hayatta dijital medya uzmanı olmanızın YouTube ve Instagram’daki içeriklerinizi oluşturmanıza katkısı nedir? İçeriklerinizi nasıl belirliyorsunuz ve dikkat ettiğiniz noktalar neler?
Sosyal medya uzmanı olmam sebebiyle, YouTube’da ve diğer sosyal mecralarda nasıl hedef kitleye ulaşılabileceğini, nasıl hesabımı büyütebileceğimi, nasıl daha çok izlenme alabileceğimi profesyonel olarak biliyorum. Bu da benim işimi kolaylaştırıyor. Kanalı ilk açtığım zamanlarda zaten YouTube’da çalışıyordum. O nedenle “içerik nasıl üretilir, hangi konularda içerik üretmek lazım, kanalı nasıl optimize etmeliyiz, kanalı nasıl büyütmek gerekir?” gibi konularda zaten işim gereği çok hakim olduğumdan dolayı geriye sadece bunları kanalıma uygulamak kaldı. Ekstradan bir çaba sarf etmeme gerek kalmadı.
Takipçilerinizden nasıl geri dönüşler alıyorsunuz? Çocuklarınız ve anneliğiniz ile ilgili olumsuz yorumlarla karşılaşıyor musunuz?
“Yorumunuzu paylaştığınız için teşekkür ederim, yorum yazmaya zaman ayırdığınız için teşekkürler,” gibi yine saygılı cevaplar verince bu tarz takipçiler doğal olarak takip etmeyi bıraktılar. Son iki-üç yıldır takipçilerden aldığım yorumlar, sadece pozitif… Hatta bazen çok güzel yorumlar alıyorum, yanlış yaptığımı düşünen diğer ebeveynler çok güzel bir şekilde bana mesaj atıyor. Rencide etme endişesiyle özelden mesaj atıyorlar. Birbirini destekleyici, yapıcı eleştiriler şeklinde yorumlar alıyorum kanaldan.
Yine de tabii ki akılları daha çok ermeye başladığı zamanlar, 10-15 yaştan sonra: “Anne bizi neden çektin, bizi neden paylaştın?” şeklinde çocuklarımdan eleştiriler alır mıyım diye düşünmüyor değilim.
YouTube ve Instagram’da çocukların, anneler tarafından göz önünde tutuluyor olması oldukça tartışmalı bir konu. Çocuklarınızın yeni medya ortamlarındaki içeriklerde yer alması konusundaki düşünceleriniz nelerdir?
Bu konu beni de en çok düşündüren konulardan bir tanesi. Diğer yandan; aslında AcemiAnne’nin odak noktası çocuklar değil, anneler. Annelikle ilgili neyi nasıl yaptığımı paylaşırken çocukları ikinci planda tutuyorum, her şey sadece çocukların üzerine odaklanmış durumda değil. Yine de tabii ki akılları daha çok ermeye başladığı zamanlar, 10-15 yaştan sonra: “Anne bizi neden çektin, bizi neden paylaştın?” şeklinde çocuklarımdan eleştiriler alır mıyım diye düşünmüyor değilim. Bu beni içten içe endişelendiriyor. Böyle bir şey olması durumunda da, kanalı bir anda tamamen kapatabilirim diye düşünüyorum. Fakat, bu konuda neyin doğru olduğuyla ilgili çok net bir görüşe ulaşabilmiş değilim henüz. Tabii ki sosyal medyada bir sürü içerik paylaşıyorum. Bunları paylaşırken de, çocukların ileride rencide olmayacağı ve gururla paylaşabileceği içerikler olmasına özen gösteriyorum. Hiçbir şekilde istismara fırsat vermeyecek içerikler olmasına dikkat ediyorum. Ama bu çok ince ve hassas bir denge. Ne derece doğru yapıyorum çok emin değilim aslında. O yüzden, bu konu benim için her zaman tek soru işareti olmaya devam edecek.
Çocuğunuzun dijital dünya ile ilişkisine nasıl yön veriyorsunuz?
Dijital ortamlar ile çocuklarımı doğrudan muhatap etmiyorum. Ellerine tablet, telefon verip: “Buyrun, istediğiniz gibi takılın,” demek gibi bir tavrım yok. Dijital ekranlar ile ilişkileri evdeki televizyon üzerinden gerçekleşiyor. Limitli ölçüde, günde iki kere 20 dakikayı geçmeyecek şekilde, yani toplamda 40 dakika. Bazen o bile olmuyor. Çizgi film izliyorlar ama onu da Netflix’ten izliyoruz. Ne izleyeceğini önceden ben seçiyorum ve içeriği mutlaka önceden izliyorum. Onun dışında elinde tablet ya da telefon yok. “Telefonlar anne ve babaların eşyaları, çocukların değil,” diyerek ellerine vermiyoruz hiçbir zaman.
Çocukların küçük yaşta dijital kimliklerinin oluşması hakkındaki düşünceleriniz neler? SizceYouTube’daki videolarınızda çocuğunuzun yer alması onun gelişimini nasıl etkiliyor, neler gözlemliyorsunuz?
Oğlum dört yaşında, kızım ise beş aylık. Şu an ikisinin de dijital kimliği yok. Acemi Anne YouTube kanalı üzerinden onlarla ilgili paylaşımlarda bulunuyorum. Bir tek oğlum için bir mail hesabı aldım. Fakat şu an kullanamıyor okuma yazması olmadığı için. Bu gibi hesapların isim ve soyad olarak alınabilmesi oldukça zor. O nedenle şimdiden kendi ismiyle bulunsun diye düşünerek aldım ve bir kenarda tutuyorum. Dijital kimliklerinin oluşması için ise doğru yaşın ne olduğunu bilmiyorum. Çocuklar büyüdükçe ben de araştıracağım ve karar vereceğim. Daha çok küçük oldukları için henüz böyle bir araştırmaya ihtiyacım olmadı. Çünkü henüz dijital mecralarda kendi kendilerine dolaşabilecek yaşta değiller.
İçeriklerinizi üretirken, çocuklarınızın haklarının bilincinde misiniz ve bu konuda özenle dikkat ettiğiniz noktalar var mı?
Çocuklarımın haklarını bilerek hareket ediyorum. Çok hassas olmaya ve dikkat etmeye çalışıyorum. Her şeyi dört dörtlük mü yapıyorum? Umarım öyledir.
Reklam iş birliklerine karşı yaklaşımınız nedir? Pek çok Instamom ve blogger anne bu yolla gelir elde ediyor. Siz annelerin çocuklarıyla marka iş birliği doğrultusunda paylaşım yapması konusunda neler düşünüyorsunuz?
Reklam ve marka iş birliklerine çok sıcak bakıyorum. Zaten “Acemi Anne” markasını profesyonel olarak yürüteceksem, iş birliklerini bir gelir kalemi olarak değerlendirmem ve bu markadan fayda görmem gerekir. Tabii benim hayat ve annelik konusunda görüşlerime paralel yaklaşımları olan iş birliği tekliflerine sıcak bakıyorum. Yani her gelen markayla hemen reklam videoları çekmem ve paylaşımda bulunmam söz konusu değil. Asla böyle bir şey yok. Hatta bir keresinde daha önce çocuklarım için hiç kullanmadığım bir marka iş birliği teklifi etti, kabul etmedim. Kullanmadığım bir ürünü diğer annelere kullanıyormuş gibi göstermem doğru olmaz. Zaten izleyiciler de akıllı insanlar. Şu an kullandığım markaları görmüşlerse ,aksini hızlı bir şekilde anlayacaklardır. Etik olarak da doğru bulmuyorum. Kendime, çocuklara, Acemi Anne markasına da yakıştıramıyorum.
Çocuklar için hakları gözetilmeyen içerikler
Dijital dünyadaki annelerden biri olan Berna Akın Aris ile gerçekleştirilen bu söyleşinin üzerine, çocukların yer aldığı yeni medya içeriklerinde dikkat edilmesi gereken oldukça hassas noktalar bulunduğunun bir kez daha altını çizmek gerekiyor. Yeni medya ortamlarında içerik üretirken; çocuk haklarının korunmasına, herhangi bir istismara sebebiyet verilmemesine özen göstermek çok önemli. Aynı zamanda, henüz dijital vatandaşlık bilincine erişmeyen çocukların yeni medya ile kurduğu ilişkinin bilinçli ebeveynlerin gözetimi altında olması gerekiyor. Ancak bu şekilde dijital dünyanın kapılarını çocuklara gönül rahatlığıyla açabiliriz.
